คำราชาศัพท์ใช้สำหรับบุคคลทั่วไป
การใช้ถ้อยคำสำหรับบุคคลทั่วไปจำเป็นต้องใช้ให้เหมาะสมกับฐานะ และความสัมพันธ์ระหว่างผู้สื่อสาร กาละและเทศะ ซึ่งการสื่อสารระหว่างสุภาพชนควรหลีกเลี่ยงสิ่งต่อไปนี้
๑. คำห้วน หรือคำกระด้าง เช่น เออ โว้ย หือ หา ไม่รู้๒. คำหยาบ ไม่ควรใช้ เพราะจะติดเป็นนิสัย เช่น ไอ้ อี ขี้ เยี่ยว๓. คำคะนอง หรือคำสแลง หมายถึง คำที่อยู่ในความนิยมเป็นพัก ๆ เช่น เก๋ เจ๋ง ซ่าส์ ฯลฯ๔. คำผวน หรือคำที่เวลาผวนกลับแล้วเป็นคำหยาบ เช่น เสือกะบาก (สากกะเบือ)๕. คำที่ต้องไม่ใช้ในสถานการณ์ที่ต้องการความสุภาพ หรือในที่ชุมชน เช่น กิน หัว เกือก ผัว เมีย เอามา ฯลฯ
ตีน เท้า เห็นด้วย เห็นสมควร ปวดหัว ปวดศีรษะ ของตากแดด ของผึ่งแดด ของตากแห้ง กิน รับประทาน เอามา นำมา รู้แล้ว ทราบแล้ว รู้ ทราบ หมา สุกร หัว ศีรษะ หมา สุนัข ผัว เมีย สามี ภรรยา ควาย กระบือ วัว โค การใช้คำขึ้นต้น คำสรรพนาม และคำลงท้ายในการเขียนหนังสือ
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ขอเดชะฝ่าละอองธุลีพรบาทปกเกล้าปกกระหม่อม
ข้าพระพุทธเจ้า (ออกชื่อเจ้าของหนังสือ)
ขอพระราชทานพระบรมราชวโรกาสกราบบังคมทูล
พระกรุณาทราบฝ่าละอองธุลีพระบาทบุรุษที่ ๑-ข้าพระพุทธเจ้า
บุรุษที่ ๒-ใต้ฝ่าละอองธุลีพระบาทควรมิควรแล้วแต่จะทรงพระกรุณา
โปรดเกล้าโปรดกระหม่อม ขอเดชะ
ข้าพระพุทธเจ้า...(ลงชื่อ) (หรือจะเอาคำว่า
ขอเดชะมาไว้ท้ายชื่อเจ้าของหนังสือก็ได้)สมเด็จพระบรมราชินีนาถ ขอเดชะฝ่าละอองธุลีพรบาทปกเกล้าปกกระหม่อม
ข้าพระพุทธเจ้า (ออกชื่อเจ้าของหนังสือ)
ขอพระราชทานพระราชวโรกาสกราบบังคมทูล
ทราบฝ่าละอองธุลีพระบาทบุรุษที่ ๑-ข้าพระพุทธเจ้า
บุรุษที่ ๒-ใต้ฝ่าละอองธุลีพระบาทควรมิควรแล้วแต่จะทรงพระกรุณา
โปรดเกล้าโปรดกระหม่อม ขอเดชะ
ข้าพระพุทธเจ้า...(ลงชื่อ) (หรือจะเอาคำว่า
ขอเดชะมาไว้ท้ายชื่อเจ้าของหนังสือก็ได้)สมเด็จพระราชินี
สมเด็จพระบรมราชชนนี
สมเด็จพระยุพราช
( สยามมกุฎราชกุมาร)
สมเด็จพระบรมราชกุมารีขอพระราชทานกราบบังคมทูล ... (ออกพระนาม)...
ทราบฝ่าละอองพระบาทบุรุษที่ ๑-ข้าพระพุทธเจ้า
บุรุษที่ ๒-ใต้ฝ่าละอองพระบาทควรมิควรแล้วแต่จะทรงพระกรุณา
โปรดเกล้าโปรดกระหม่อม
ข้าพระพุทธเจ้า...(ลงชื่อ)สมเด็จเจ้าฟ้า ขอพระราชทานกราบทูล...(ออกพระนาม)....
ทราบฝ่าพระบาทบุรุษที่ ๑-ข้าพระพุทธเจ้า
บุรุษที่ ๒-ใต้ฝ่าพระบาทควรมิควรแล้วแต่จะโปรดเกล้า
โปรดกระหม่อม ข้าพระพุทธเจ้า...(ลงชื่อ)พระบรมวงศ์ชั้นพระองค์เจ้า ขอประทานกราบทูล...(ออกพระนาม)...
ทราบฝ่าพระบาทบุรุษที่ ๑-ข้าพระพุทธเจ้า
บุรุษที่ ๒-ใต้ฝ่าพระบาทควรมิควรแล้วแต่จะโปรดเกล้า
โปรดกระหม่อม ข้าพระพุทธเจ้า...(ลงชื่อ)พระเจ้าวรวงศ์เธอ
(ที่มิได้ทรงกรม)
พระอนุวงศ์ชั้นพระวรวงศ์เธอ
(ที่ทรงกรม)กราบทูล...(ออกพระนาม)...ทราบฝ่าพระบาท บุรุษที่ ๑-(ชาย) เกล้ากระหม่อม
(หญิง) เกล้ากระหม่อมฉัน
บุรุษที่ ๒-ฝ่าพระบาทควรมิควรแล้วแต่จะโปรด พระอนุวงศ์ชั้นพระวรวงศ์เธอ
(ที่มิได้ทรงกรม)ทูล...(ออกพระนาม)...ทราบฝ่าพระบาท บุรุษที่ ๑-(ชาย) กระหม่อม
(หญิง) หม่อมฉัน
บุรุษที่ ๒-ฝ่าพระบาทควรมิควรแล้วแต่จะโปรด พระอนุวงศ์ชั้นหม่อมเจ้า ทูล...(ออกพระนาม)... บุรุษที่ ๑-(ชาย) กระหม่อม
(หญิง) หม่อมฉัน
บุรุษที่ ๒-ฝ่าพระบาทแล้วแต่จะโปรด สมเด็จพระสังฆราชเจ้า ขอประทานกราบทูล...(ออกพระนาม)... บุรุษที่ ๑-ข้าพระพุทธเจ้า
บุรุษที่ ๒-ใต้ฝ่าพระบาทควรมิควรแล้วแต่จะโปรดเกล้า
โปรดกระหม่อมสมเด็จพระสังฆราช กราบทูล.......... บุรุษที่ ๑-(ชาย) เกล้ากระหม่อม
(หญิง) เกล้ากระหม่อมฉัน
บุรุษที่ ๒-ฝ่าพระบาทควรมิควรแล้วแต่จะโปรด สมเด็จพระราชาคณะ
รองสมเด็จพระราชาคณะนมัสการ.......... บุรุษที่ ๑-(ชาย) กระผม
(หญิง) ดิฉัน
บุรุษที่ ๒-พระคุณเจ้าขอนมัสการด้วยความเคารพอย่างยิ่ง พระราชาคณะ นมัสการ.......... บุรุษที่ ๑-(ชาย) ผม
(หญิง) ดิฉัน
บุรุษที่ ๒-พระคุณเจ้าขอนมัสการด้วยความเคารพอย่างสูง พระภิกษุสงฆ์ทั่วไป นมัสการ.......... บุรุษที่ ๑-(ชาย) ผม
(หญิง) ดิฉัน
บุรุษที่ ๒-ท่านขอนมัสการด้วยความเคารพ ประธานองคมนตรี
นายกรัฐมนตรี
ประธานรัฐสภา
ประธานวุฒิสภา หรือ
ประธานสภาผู้แทนราษฎร
ประธานศาลฎีกากราบเรียน.......... บุรุษที่ ๑-ข้าพเจ้า กระผม ผม ดิฉัน
บุรุษที่ ๒-ท่านขอแสดงความนับถืออย่างยิ่ง บุคคลธรรมดา เรียน.......... บุรุษที่ ๑-ข้าพเจ้า กระผม ผม ดิฉัน
บุรุษที่ ๒-ท่านขอแสดงความนับถือ ***
ตัวอย่าง
“ราษฎรจังหวัดเลย....................สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ และพระองค์....................กับราษฎร”
ราชาศัพท์ข้อใดเหมาะสมกับข้อความข้างต้น (ทบ.๓๘)
ก. รับเสด็จฯ.....มีพระราชปฏิสันถารข. รับเสด็จฯ.....ทรงมีพระราชปฏิสันถารค. ถวายการต้อนรับ.....มีพระราชปฏิสันถารง. ถวายการรับเสด็จ.....ทรงมีพระราชปฏิสันถาร
พระสงฆ์สวดมนต์อวยพรพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวให้ทรงหายจากพระอาการประชวร
“ สวดมนต์อวยพร” ตรงกับคำกริยาราชาศัพท์ข้อใด (ทบ.๓๘)
ก. ถวายพระพรข. ถวายพระพรชัยมงคลค. ถวายอดิเรกง. ถวายพระพรลา
คำราชาศัพท์ของคำว่า “ ยาถ่าย” คือข้อใด (ทบ.๓๘)
ก. พระโอสถถ่ายข. พระโอสถมวนค. พระโอสถเส้นง. ประโอสถประจุ
สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร ทรงธรรม
“ ทรงธรรม” เป็นกริยาราชาศัพท์ มีความหมายตรงกับข้อใด (ทบ.๓๘)
ก. สนทนาธรรม
ข. ตั้งอยู่ในธรรมค. ฟังเทศน์ง. ทรงคุณธรรม
***
บรรณานุกรม
กรมวิชาการ กระทรวงศึกษาธิการ. (๒๕๔๖). หนังสือเรียนสาระการเรียนรู้พื้นฐาน กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย สารัตถสัมพันธ์ เล่มที่ ๑ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๑ ช่วงชั้นที่ ๓ (ม.๑-ม.๓). (พิมพ์ครั้งที่ ๑). กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์คุรุสภา.
กรมวิชาการ กระทรวงศึกษาธิการ. (๒๕๔๔). หนังสือเรียนภาษาไทย ท ๒๐๓ ท ๒๐๔ หลักภาษาไทย เล่ม ๒. (พิมพ์ครั้งที่ ๑๖). กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์คุรุสภา.
กรมวิชาการ กระทรวงศึกษาธิการ. (๒๕๔๔). หนังสือเรียนภาษาไทย ท ๓๐๕ ท ๓๐๖ หลักภาษาไทย เล่ม ๓. (พิมพ์ครั้งที่ ๑๔). กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์คุรุสภา.
ประวีณา มีชอบธรรม. (๒๕๔๔). ภาษาไทย (บังคับ). (พิมพ์ครั้งที่ ๑). กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ศูนย์หนังสือเมืองไทย.
พรทิพย์ แฟงสุต. (๒๕๔๔). รวมหลักภาษาไทย ม.ต้น. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์ฟิสิกส์เซ็นเตอร์
ยศ พนัสสรณ์. (๒๕๓๖). ภาษาไทย ม.ต้น (ฉบับเตรียมสอบ). กรุงเทพฯ: บริษัท สำนักพิมพ์แม็ค จำกัด.
วสุณี รักษาจันทร์. หลักภาษาไทย ม.๑. กรุงเทพฯ: บริษัท สำนักพิมพ์เดอะบุคส์ จำกัด.
พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒ http://rirs3.royin.go.th/dictionary.asp ศูนย์สารสนเทศ ราชบัณฑิตยสถาน
